تبیین نقش ترکیه در بحران سوریه با تاکید بر تئوری تصمیم گیری

چکیده قبل از به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه، ترکیه و سوریه بر سر سه موضوع، آب رودخانه فرات، ادعای ارضی سوریه نسبت به استان هاتای ترکیه و اقامت عبدالله اوجالان در سوریه روابط بحرانی با همدیگر داشتند و حتی تا آستانه جنگ نیز پیش رفتند اما، دو کشور، بعد از به قدرت رسیدن حزب حاکم عدالت و توسعه در راستای تئوری معروف داوود اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه روابط بسیار خوبی با هم برقرار کردند و حتی تا مرز شراکت راهبردی نیز پیشرفت کردند. اما با آغاز بحران در سوریه، فصل جدیدی در روابط دو کشور همسایه گشوده شد. ترکیه از همان آغاز نا آرامی ها در سوریه خود را نسبت به مداخله در نا آرامی های کشور همسایه متعهد دید و ابتدا به ساکن در صدد ایفای نقشی میانجی گرایانه برآمد اما دیری نپایید که سیاست میانجی گری در سوریه جای خود را به مداخله در امور داخلی این کشور و حمایت از گروه های اپوزیسیون از جمله شورای ملی سوریه و ارتش آزاد و پشتیبانی های لجستیکی، مالی و حمایت های گسترده معنوی، دیپلماتیکی و رسانه ای از گروه های مخالف در سوریه داد. این پژوهش ضمن بررسی مواضع و اقدامات ترکیه در قبال بحران سوریه، به دنبال پاسخگویی به این سوالات است: علل نقش آفرینی ترکیه در بحران سوریه چیست ؟ و هدف ترکیه ازمداخله در بحران سوریه چیست؟ جهت پاسخگویی به این سوالات فرضیه پژوهش این است که: اگرچه علل موثر بر نقش آفرینی ترکیه در بحران سوریه و اهداف این کشور متعدند، اما علت اصلی، مجاورت جغرافیایی و هدف اصلی، مهار تسری بحران به داخل مرز هایش و تامین امنیت در این مناطق می باشد. نوآوری پژوهش در این است که برای نخستین بار، به تجزیه تحلیل راهبردی سیاست خارجی ترکیه نسبت به بحران سوریه طبق مولفه ها و مدل های تئوری تصمیم گیری، به روش توصیفی-تحلیلی می پردازد. نتیجه ای که از این پژوهش حاصل می شود: سیاست جدید ترکیه نسبت به بحران سوریه، در تعارض کامل با سیاستی قرار دارد که قرار بود نقشه راه سیاست خارجی ترکیه، در مواجهه با موضوعات خارجی در ابعاد منطقه ای و عرصه های بین المللی باشد؛ سیاستی که «تنش صفر با همسایگان» نام داشت، پس از مدت زمانی بدنبال مداخله ترکیه در سوریه به «تنش با همسایگان» بویژه با روسیه، ایران، عراق و برخی از کشورها تبدیل شده است، کما اینکه در عرصه های داخلی نیز مشکلات متعددی را در پیش پای دولت آنکارا قرار داده است.